รวมความรู้ ใบบัวบก สมุนไพรดับร้อนบำรุงสมอง

ใบบัวบก พืชสีเขียวใบกลม เป็นพืชชนิดค่อนข้างหาง่าย ตามแหล่งหนองน้ำหลายทวีป ที่มีชื่อเสียงในด้านสรรพคุณทางยา ทั้งยาใช้ภายใน และยาใช้ภายนอก หลายคนนิยมใช้สำหรับแก้ช้ำใน หรืออาการปวดฟกช้ำ ซึ่งบัวบกมีประโยชน์มากกว่านั้น แต่หากรับประทานมากเกินไป อาจเกิดผลเสียต่อร่างกายได้เช่นกัน

ใบบัวบก พืชหาง่ายตามหนองน้ำ

ใบบัวบก (Centella Asiatica) หรือถูกเรียกว่า ใบบัวบกอินเดีย พืชไม้ล้มลุกชนิดยืนต้น ในวงศ์ของ Apiaceae ตระกูลพืชดอกกลิ่นหอม ถิ่นกำเนิดในพื้นที่ชุ่มน้ำเขตร้อน และเขตอบอุ่น ของทวีปแอฟริกา ทวีปเอเชีย ทวีปออสเตรเลีย และ หมู่เกาะทางตะวันออก ของมหาสมุทรแปซิฟิก [1]

อธิบายลักษณะจำเพาะ ใบบัวบก

พืชไม้ล้มลุก และไม้เลื้อยตามพื้นดินแนวราบ เป็นพืชใบเดี่ยว มีก้านยาว ลักษณะใบสีเขียวทรงกลม ขนาดความยาว 2 เซนติเมตร ผิวเรียบ แต่มีขอบหยัก ด้านล่างของใบมีขนสั้นบาง มีดอกสีขาว หรือดอกสีแดงเข้ม ออกเป็นช่อเล็ก ๆ ประมาณ 2 – 3 ช่อ โดยมีช่อละ 3 – 4 ดอก ในแต่ละดอกมีทั้งหมด 5 - 6 กลีบ

แนวทางการเพาะปลูก

การปลูกต้นใบบัวบก ใช้วิธีการปลูกด้วยเมล็ด นำมาเพาะในกระบะขนาดใหญ่ โดยต้นกล้าจะมีลำต้นแข็งแรง เมื่ออายุครบประมาณ 15 – 25 วัน จึงสามารถย้ายมาปลูกในแปลงได้ แล้วนำดินมาพอกรากให้เป็นก้อน และพักไว้ในพื้นที่ร่ม 1 วัน พร้อมพรมน้ำเพียงเล็กน้อย หลังจากนั้นนำไปปลูก ในแปลงใหม่ทันที

การรดน้ำเพื่อให้เจริญเติบโต สามารถรดน้ำ ด้วยระบบมินิสปริงเกอร์ โดยการเปิดให้น้ำอัตโนมัติ ช่วงเช้าและเย็น ปริมาณช่วงละ 10 – 15 นาที และถ้าหากรดน้ำด้วยสายยาง สามารถเดินฉีดน้ำให้ทั่วจนหน้าดินชุ่ม เพราะต้นใบบัวบก ต้องการน้ำเยอะ และมีความชื้นเหมาะสม

เปิดตำรา ใบบัวบก ประโยชน์มากมายใกล้ตัว

ประเทศไทยพบการปลูก ต้นบัวบกจำนวนมาก กระจายอยู่ในทุกภาค นิยมนำมาเป็นยาสมุนไพร ตามวิถีชาวบ้าน มาตั้งแต่สมัยโบราณกาล โดยถูกบันทึกในตำรับยาของไทย ในปัจจุบันเป็นหนึ่งในส่วนผสม ของการบำรุงผิวพรรณ ทั้งโฟมล้างหน้า เซรั่มล็อกความชุ่มชื้น รวมถึงครีมบำรุง ลดการอักเสบอีกด้วย

สรรพคุณเด่นกับผลการวิจัยบัวบก

ตามผลการวิจัยบัวบก เป็นพืชมีสรรพคุณเด่น ในเรื่องของการบำรุงสมอง การจดจำ และความสามารถพัฒนาการเรียนรู้ทางสมองได้ดี โดยมีสรรพคุณมากมาย ดังต่อไปนี้

• การทดลองในสัตว์ : พบสารสกัดจากใบ ออกฤทธิ์เพิ่มระดับ การสื่อประสาทของสมอง ช่วยยับยั้งอาการชักเกร็ง และมีการเรียนรู้ การจดจำที่ดีขึ้น
• การทดลองในคน : พบในเด็กพิเศษ จากการรับประทานบัวบก 500 มิลลิกรัม / วัน เป็นระยะเวลาติดต่อกันนาน 3 เดือน โดยมีพัฒนาการ ในการเรียนรู้ดีมากกว่าเดิม
• การทดลองกับผู้สูงอายุ : จากการรับประทานสารสกัดบัวบก ปริมาณ 750 มิลลิกรัม เป็นระยะเวลา 2 เดือน ผลคือมีความจำและการเรียนรู้ดีขึ้น และช่วยลดอารมณ์แปรปรวน ส่งผลให้เกิดอารมณ์ดี
• การทดลองกับผู้หญิงวัยทำงาน : ผู้หญิงอายุประมาณ 30 - 33 ปี โดยมีการรับประทานสารสกัด 500 มิลลิกรัม / วัน จำนวนวันละ 2 ครั้ง ผลการทดลอง ช่วยบรรเทาความเครียด ลดความวิตกกังวล และลดอาการจากภาวะซึมเศร้าได้

คำเตือนระวังการใช้ : ก่อนรับประทานยาสมุนไพรบัวบก ควรตรวจสุขภาพก่อนเสมอ อาจมีโรคประจำตัวเสี่ยงต่ออาการกำเริบ, บัวบกมีฤทธิ์เย็น หากรับประทานมาก อาจทำให้รู้สึกหนาว, ใบบัวบกสด ควรรับประทานในปริมาณ 3 – 6 ใบ / วัน และ หากเกิดอาการแพ้ ควรหยุดกินและพบแพทย์โดยด่วน [2]

แนะนำเมนูทำง่ายจาก ใบบัวบก

ใบบัวบกหนึ่งใน พืชสมุนไพร ที่มีสารสำคัญหลายชนิด อาทิเช่น สารต้านการอักเสบ (บราโมซัยด์,บรามิโนซัยด์, ไตรเตอพีนอยด์ และ มาดิแคสโซซัยด์) กรดมาดิแคสซิค วิตามิน (B1, B2, B6, A, K) ธาตุแคลเซียม ธาตุแมกนีเซียม ธาตุโซเดียม รวมถึงกรดอะมิโนมากมาย สามารถทำเมนูอาหาร และเครื่องดื่มได้ ดังนี้

• น้ำใบบัวบก : ช่วยแก้ร้อนใน กระหายน้ำ และอาการช้ำใน สามารถนำมาคั้นน้ำจากใบสด (ห้ามผ่านความร้อนหรือต้ม) หากเติมน้ำเชื่อมจากใบเตย จะทำให้ใบบัวบก มีรสชาติหวานอร่อยมากขึ้น
• ไข่เจียวบัวบก : ช่วยบรรเทาอาการปวดศีรษะ และอาการวิงเวียนศีรษะ โดยการนำใบมาหั่นซอยเป็นชิ้นเล็ก พร้อมตอกไข่ใส่ สามารถปรุงแต่งเครื่องปรุงได้ และนำไปทอดกับไฟอ่อนจนสุก
• บัวบกชุบแป้งทอด : ใช้ใบสด ไข่ไก่ กระเทียม หอมแดง เกลือ พริกไทยป่น และแป้งทอดกรอบ นำมาผสมเข้าด้วยกัน แล้วนำไปทอดกรอบพอเหลือง สามารถกินคู่กับน้ำจิ้มไก่ยิ่งอร่อย
• น้ำมันบัวบก : ช่วยบำรุงเส้นผมและหนังศีรษะ ทำให้มีผมดกดำเงางาม ลดปัญหาผมร่วง และลดผมหงอกก่อนวัย โดยการเตรียมบัวบก 4 กิโลกรัม น้ำมันมะพร้าว 1 ลิตร และน้ำสะอาด 1 ลิตร นำใบมาปั่นจนละเอียด กรองเอาเฉพาะน้ำ นำไปเคี่ยวกับน้ำมันมะพร้าวด้วยไฟอ่อน 80 องศาเซลเซียส เคี่ยวนานจนเหลือแต่น้ำมันมะพร้าว ลักษณะแห้งเหมือนเม็ดทราย สามารถนำมาใช้งานได้

ที่มา: บัวบก สรรพคุณและประโยชน์ [3]

สรุป ใบบัวบก “Centella Asiatica”

ใบบัวบก พืชพรรณชนิดยืนต้น ถิ่นกำเนิดในแหล่งชุ่มน้ำ เขตร้อนและเขตอบอุ่น โดดเด่นด้านสรรพคุณทางยามากมาย สามารถใช้รักษาอาการภายใน และอาการภายนอกได้ ทั้งยังเหมาะสำหรับประกอบอาหาร และเครื่องดื่มสมุนไพร เหมือนกับเมนูจาก ส้มซ่า พร้อมให้รสชาติทานง่าย

อ้างอิง

[1] wikipedia. (June 26, 2024). Centella Asiatica. Retrieved from wikipedia

[2] hdmall. (2024). ใบบัวบกข้อมูล ลักษณะ สรรพคุณ โทษ วิธีใช้เพื่อสุขภาพ. Retrieved from hdmall

[3] medthai. (July 4, 2020). บัวบก สรรพคุณและประโยชน์. Retrieved from medthai