สะระแหน่ พูดถึงพืชขนาดเล็ก ที่หลายคนเรียกกันว่า “ใบเปปเปอร์มินต์” พืชที่ปลูกง่ายในธรรมชาติ และหาซื้อง่ายตามตลาดทั่วไป แหล่งรวมสรรพคุณมากมาย ทั้งเป็นส่วนผสมของยารักษาโรค บรรเทาอาการเจ็บปวดต่าง ๆ และนำมาปรุงอาหาร แต่งกลิ่น รสชาติ มีประโยชน์ต่อร่างกาย ทั้งเด็กทารกและผู้ใหญ่
เปิดกรุความเป็นมาพืชใบเขียว สะระแหน่
สะระแหน่ (Peppermint) พืชพันธุ์ผสม ชนิดไม้ล้มลุก ตระกูลของกะเพรา มีแหล่งกำเนิดในทวีปยุโรป และแถบเมดิเตอร์เรเนียน โดยประกอบด้วยสายพันธุ์ มากกว่า 25 ชนิด เป็นพืชที่ถูกค้นพบครั้งแรก ในประเทศอังกฤษ และถูกเพิ่มอยู่ในตำรายา มีการเจริญเติบโต และการแพร่กระจายอย่างรวดเร็ว [1]
สะระแหน่ ลักษณะเป็นอย่างไร?
พืชไม้ชนิดล้มลุก โดยมีเหง้าเป็นไม้ยืนต้น มีความสูงของต้น 30 – 90 เซนติเมตร ลักษณะต้นเรียบ เหง้าเป็นแผ่นกว้าง มีเนื้อ และรากแบบเส้นใย มีใบเป็นสีเขียวเข้ม ปลายแหลม ขอบหยัก มีความยาวของใบ 4 – 9 เซนติเมตร และมีกลีบดอก 4 แฉก ขนาดประมาณ 5 มิลลิเมตร
แหล่งการเพาะปลูกเหมาะสม
แหล่งเพาะปลูกทั่วไป สามารถเจริญเติบโตได้ดี ตามพื้นที่ชื้นตลอดเวลาและร่มรื่น โดยหน่ออ่อนจะถูกเด็ดจากลำต้น และนำมาปลูกในดิน ระยะห่างประมาณ 0.5 เมตร เหมาะสำหรับคนทำสวน หรือปลูกในภาชนะที่มีน้ำเพียงพอ แต่ไม่เปียกแฉะจนเกินไป และในพื้นที่มีแสงแดด ส่องถึงเป็นบางส่วน
ปริมาณการผลิต ใบสะระแหน่ทั่วโลก ในช่วงปี 2022 ปริมาณ 51,081 ต้น โดยผลิตในประเทศโมร็อกโก คิดเป็นอัตรา 84% และประเทศอาร์เจนตินา คิดเป็นอัตรา 14% ของทั้งหมด ซึ่งปัจจุบันในประเทศสหรัฐอเมริกา เป็นแหล่งการผลิตรายใหญ่ มักถูกนำไปแปรรูปเป็น น้ำมันหอมระเหย และสารปรุงแต่งกลิ่นต่าง ๆ
สะระแหน่ ความลับพืชพรรณกลิ่นหอม
สะระแหน่หนึ่งใน พืชสมุนไพร ที่มีกลิ่นหอมเฉพาะ กลายเป็นสมุนไพรที่หลายคนชื่นชอบ แน่นอนว่าสามารถนำใบสะระแหน่ มาประกอบอาหารได้ทั้ง แบบใบสด แบบน้ำ หรือแม้กระทั่ง แบบสับละเอียดแช่แข็ง ช่วยให้กลิ่นที่หอม แต่งกลิ่นอาหาร หรือแต่งกลิ่นของผลิตภัณฑ์ได้อย่างลงตัว
ประโยชน์และการรักษา
รวมประโยชน์จากการรับประทาน ใบสะระแหน่ และการรักษาโรคต่าง ๆ อย่างมีประสิทธิภาพ ดังนี้
- สารกล่อมประสาท : ช่วยให้ผ่อนคลาย ลดความเครียด เพิ่มความตื่นตัว และเกิดอาการสงบมากขึ้น
- ลดอาการสมองเสื่อม (Dementia) : การรับประทานสะระแหน่ ติดต่อกันทุกวันนาน 4 เดือน จะช่วยลดอาการสมองเสื่อมลงได้ แบบเบาถึงปานกลาง และลดอาการอยู่ไม่สุขได้กว่า 35%
- บรรเทาอาการในระบบย่อยอาหาร (Dyspepsia) : จะช่วยลดอาการปวดท้อง ปวดบิด คลื่นไส้ อาเจียน และลดอาการกรดไหลย้อน รวมถึงอาการจากกระเพาะและลำไส้ จากอาหารไม่ย่อยเช่นกัน
- ลดอาการโคลิก (Colic) : สำหรับเด็กทารกที่ยังไม่หย่านม หากได้รับสารจากใบสะระแหน่ ติดต่อกันเป็นเวลา 2 ครั้ง / สัปดาห์ จะทำให้ลดการร้องไห้ลงได้
- บรรเทาภาวะวิตกกังวล (Anxiety) : การรับประทานผลิตภัณฑ์จากใบสะระแหน่ สามารถช่วยลดอาการวิตกกังวลของผู้ป่วยได้ดี และลดความตื่นเต้น หรืออาการกระสับกระส่ายได้
- สภาวะนอนไม่หลับ (Insomnia) : รับประทานสะระแหน่ 2 ครั้ง / วัน เป็นระยะเวลานาน 15 วัน จะช่วยลดอาการนอนไม่หลับ เพราะมีส่วนผสมที่ช่วยเพิ่ม ประสิทธิภาพการนอน สามารถนอนหลับดีขึ้น และนอนเต็มอิ่มมากขึ้น 70 – 80%
คำเตือน : ห้ามใช้สะระแหน่เป็นส่วนผสม กับผู้ป่วยโรคเบาหวาน (เพราะอาจมีระดับน้ำตาลในเลือด) กับผู้ป่วยเข้ารับการผ่าตัด (อาจทำให้เกิดอาการง่วง ควรหยุดทานก่อนผ่าตัด 2 สัปดาห์) และ กับผู้ป่วยโรคไทรอยด์ (เพราะอาจเปลี่ยนแปลงการทำงาน ลดระดับฮอร์โมน และลดการบำบัดชดเชย) [2]
รวมเมนูทำง่ายจาก ใบสะระแหน่
ใบสะระแหน่นิยมนำมาเป็น ส่วนผสมของอาหาร สำหรับดับกลิ่น ปรุงกลิ่นอาหาร เพิ่มรสชาติในอาหารรสจัด หรือกินเป็นผักสด แกล้มกับอาหารอีสาน รวมถึงเมนูในเครื่องดื่มผลไม้
โดยคุณค่าทางโภชนาการ ของใบสะระแหน่ 100 กรัม ประกอบด้วย พลังงาน 48 กิโลแคลอรี คาร์โบไฮเดรต 5 กรัม ไฟเบอร์ 3 กรัม โซเดียม 20 มิลลิกรัม และ แมกนีเซียม 30 มิลลิกรัม [3]
แนะนำเป็นเมนูทำง่าย ทั้งของคาวและของหวาน อย่างเช่น ลาบปลาช่อนแดดเดียว ยำปลาทูย่าง น้ำพริกใบสะระแหน่ ซอสแตงกวาและ กรีกโยเกิร์ต เหล้าสะระแหน่ น้ำมะนาวสะระแหน่ เป็นต้น
สรุป สะระแหน่ “Peppermint”
สะระแหน่ พืชไม้ล้มลุกพันธุ์ผสม จากทวีปยุโรปรวมสายพันธุ์มากกว่า 25 ชนิด นิยมนำใบสะระแหน่มาประกอบอาหาร ทั้งอาหารคาวและหวาน เครื่องดื่มผลไม้ หรือผลิตภัณฑ์น้ำมันหอมระเหย คล้ายกับการทำ น้ำมันมะกอก ทั้งยังเป็นส่วนผสม ของยารักษาโรคต่าง ๆ สรรพคุณมากมาย เหมาะกับเด็กทารก ผู้ใหญ่ และผู้สูงอายุสมองเสื่อม
อ้างอิง
[1] wikipedia. (September 9, 2024). Common Sunflower. Retrieved from wikipedia
[2] hdmall. (August 1, 2014). สะระแหน่(Lemon Balm). Retrieved from hdmall
[3] trueid. (December 27, 2022). ประโยชน์ของสะระแหน่ สรรพคุณหลากหลาย. Retrieved from food.trueid
