สรรพคุณธัญพืช ลูกเดือย อาหารทรงคุณค่าช่วยลดน้ำหนัก

ลูกเดือย อาหารสำหรับสายสุขภาพ และคนทั่วไปมักรู้จัก ในหน้าตาของน้ำลูกเดือย ที่มีรสชาติอร่อย เคี้ยวหนึบหนับ แถมอิ่มท้องนานขึ้นด้วย พามาดูคุณค่าทางโภชนาการ สรรพคุณดีกับร่างกาย วิธีการรับประทาน และสูตรอาหารง่าย ๆ จากลูกเดือย เม็ดเล็กแต่ประโยชน์มหาศาล

รอบรู้ก่อนทาน ลูกเดือย คืออะไร?

ลูกเดือย (Job's Tears) หรือ ลูกเดือยข้าวฟ่าง พืชยืนต้นมีเมล็ด จัดอยู่ในพืชตระกูลหญ้า Poaceae ถิ่นกำเนิดในทวีปเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ มีการเพาะปลูกร่วมกับ ข้าวบาร์เลย์ ใช้สำหรับต้มเบียร์ มาตั้งแต่ 3,000 ปีก่อนคริสตกาล และถูกนำเข้ามาในสหรัฐอเมริกา เพื่อปรับสภาพให้เข้ากับเขตร้อน ของทวีปอเมริกามากขึ้น [1]

ลักษณะตามพฤกษศาสตร์ ลูกเดือย

ธัญพืชขนาดเล็ก เม็ดมีสีขาวหรือสีเหลือง รูปทรงหยดน้ำตา โดยเป็นพืชล้มลุก ลักษณะลำต้นตั้งตรง ความสูงประมาณ 1 – 3 เมตร มีใบเลี้ยงเดี่ยวคล้ายกับขิง และมีช่อดอก โดยแต่ละช่อจะมีดอกย่อย 10 – 20 ดอก พร้อมทั้งมีก้านดอก เพื่อรองรับกระเปาะเปลือกหุ้ม ที่จะพัฒนาไปเป็นส่วนเก็บผล หรือเก็บเมล็ด

คุณค่าทางโภชนาการธัญพืช

ลูกเดือยจัดว่าเป็น อาหารธัญพืช ที่มีคุณค่าทางอาหารค่อนข้างสูง อุดมไปด้วยวิตามิน และแร่ธาตุจำเป็นมากมาย พร้อมทั้งมีกรดอะมิโนหลายชนิด ที่มีระดับสูงกว่าความต้องการ ของมาตรฐานองค์การอนามัยโลก (WHO) รวมถึงกรดไขมันจำเป็นแบบไม่อิ่มตัว และกรดไขมันแบบอิ่มตัว

คุณค่าทางโภชนาการลูกเดือย 100 กรัม ให้พลังงานแก่ร่างกาย 380 แคลอรี ประกอบด้วย โปรตีน 15.4 กรัม, ไขมัน 6.2 กรัม, คาร์โบไฮเดรต 65.5 กรัม, ใยอาหาร 0.8 กรัม, แคลเซียม 25 มิลลิกรัม, ธาตุเหล็ก 5 มิลลิกรัม, โพแทสเซียม 435 มิลลิกรัม และ วิตามิน B1 B2 B3

ลูกเดือย แหล่งรวมสารอาหารชั้นยอด

อาหารที่คนเอเชียนิยมรับประทาน มาตั้งแต่สมัยโบราณ เป็นทั้งเมนูอาหาร และสรรพคุณทางยา เพราะรสชาติของลูกเดือย จะเป็นรสจืด แต่ออกฤทธิ์เย็น จึงช่วยแก้ปัญหาสุขภาพได้ดี โดยมีบทบาทในอาหารไทยมากขึ้น ไม่ว่าจะเป็น รูปแบบต้ม หุง ปั่น หรืออบกรอบ นับว่าเป็นแหล่งรวมสารอาหารชั้นยอดในปัจจุบัน

สรรพคุณและอาการข้างเคียง

รวมคุณประโยชน์จากลูกเดือย นิยมใช้เป็นยาสมุนไพรพื้นบ้าน ของกลุ่มชาวจีนและญี่ปุ่น เพราะมีสารอาหารสำคัญมากมาย หากกินแล้วจะช่วยบำรุงร่างกาย และต้านโรคต่าง ๆ ดังต่อไปนี้

• ลดคอเลสเตอรอลและความอ้วน : ลูกเดือยมีแคลอรีต่ำ และเส้นใยอาหารสูง จะช่วยเข้าไปจับตัว กับไขมันคอเลสเตอรอลภายในลำไส้ จึงช่วยยับยั้งการดูดซึมไขมันสู่ร่างกาย ส่งผลต่อระดับคอเลสเตอรอลลดลง และควบคุมน้ำหนัก อิ่มท้องนาน ไม่ก่อให้เกิดโรคอ้วนลงพุง
• ลดความดันโลหิต : สารโอลิโกเปปไทด์ (Oligopeptide) กลไกที่ช่วยลดการเกิดความดันโลหิต และภาวะความดันโลหิตสูงเป็นเวลานาน ทั้งนี้ระบบการทำงานจะทำได้ดีขึ้น เมื่อทานร่วมกับอาหารเส้นใยสูง และโปรตีนสูง พร้อมกับการออกกำลังกายสม่ำเสมอ
• รักษาโรคมะเร็ง : กรดปาลมิติก (Palmitic Acid) และ กรดไลโนเลอิก (Linoleic Acid) ทำหน้าที่ขัดขวางการเติบโตของเซลล์มะเร็ง เพราะเซลล์มีการแบ่งตัว แบบรวดเร็วผิดปกติ เป็นสาเหตุของปัญหาสุขภาพอื่นตามมา หากทานลูกเดือยแล้ว จะช่วยรักษาและปรับสมดุลร่างกายดีขึ้น

อาการข้างเคียง : สำหรับหญิงตั้งครรภ์หรือให้นมบุตร อาจเป็นพิษต่อลูกในครรภ์ และเกิดมดลูกบีบตัว แนะนำว่าควรหลีกเลี่ยง, สำหรับผู้เข้ารับการผ่าตัด ไม่ควรทานอย่างน้อย 2 สัปดาห์ ก่อนผ่าตัด และสำหรับผู้ป่วยโรคเบาหวาน ควรทานปริมาณเหมาะสม เพราะจะทำให้ระดับน้ำตาลในเลือด ลดลงมากเกินไป [2]

วิธีรับประทานและเมนูจาก ลูกเดือย

วิธีการรับประทานลูกเดือย สามารถหุงรวมกับข้าวเป็น ข้าวผสมลูกเดือย แนะนำว่าหุงกับ ข้าวกล้องหอมมะลิ จะช่วยเพิ่มโปรตีนมากขึ้น และเป็นส่วนผสมในอาหาร อาทิเช่น ข้าวต้มลูกเดือย สลัดผักลูกเดือย แกงจืดลูกเดือยใส่ ผักโขม เป็นต้น และอีกเมนูที่ทำง่าย นิยมรับประทาน ลูกเดือยต้มน้ำตาล ตามสูตรดังนี้

• ส่วนผสม : ลูกเดือยจำนวน 100 กรัม น้ำเปล่าใส่พอท่วม น้ำตาลหญ้าหวาน และเกลือ
• วิธีการทำ : นำลูกเดือยใส่หม้อต้ม ระดับไฟกลาง ต้มจนเดือด ประมาณ 2 รอบ แล้วลดไฟลงให้อยู่ระดับไฟอ่อน เปิดฝาหม้อเล็กน้อย แล้วต้มจนสุก จากนั้นปิดไฟและหม้อให้สนิท เพื่อให้ลูกเดือยพองตัว สุกแบบนิ่มพอดี แล้วปรุงด้วยเกลือกับน้ำตาล พร้อมรับประทานแบบอุ่น ๆ ได้เลย

ที่มา: ลูกเดือยต้มน้ำตาล [3]

สรุป ลูกเดือย “Job's Tears”

ลูกเดือย เม็ดลูกเดือยข้าวฟ่าง จากพืชตระกูลหญ้า แหล่งกำเนิดและเพาะปลูก ในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ แม้ว่าจะให้พลังงานต่ำ แต่เต็มไปด้วยคุณค่าสารอาหารสูง ทั้งคาร์โบไฮเดรตและใยอาหาร แนะนำกินเป็นอาหารว่าง ส่วนผสมในอาหาร และสามารถหุงกับข้าวได้ด้วย

อ้างอิง

[1] wikipedia. (October 21, 2024). Job's Tears. Retrieved from wikipedia

[2] pobpad. (2022-2024). ลูกเดือยธัญพืชควบคุมน้ำหนักและคุณสมบัติรักษาโรค. Retrieved from pobpad

[3] tbcc. (2024). ลูกเดือยต้มน้ำตาล. Retrieved from tbcc-community