มะระขี้นก พืชผักที่ขึ้นชื่อเรื่องของความขม! แค่เพียงได้ยินชื่อ ก็มีแต่คนส่ายหน้าแล้ว ไม่ต้องถึงขั้นลิ้มลองรสชาติก็ขมไปถึงคอ แต่แน่นอนว่ามะระขี้นก แม้เป็นผลเล็ก ๆ กลับมีคุณประโยชน์ทางยามากมาย ไม่แพ้กับมะระผลใหญ่เลย ตั้งแต่รากจนถึงเมล็ด ภายใต้รสขมปี๋มีอะไรซ่อนอยู่ พามาคลายความสงสัยกัน
โลกรสขมของ มะระขี้นก พืชสวนครัวใกล้บ้าน
มะระขี้นก (Bitter Melon) หรือมีชื่อเรียกหลายอย่างว่า Bitter Gourd, Bitter Apple, Bitter Cucumber, Bitter Squash หรือ Balsam Pear พืชไม้เลื้อยเขตร้อน และกึ่งเขตร้อน จัดอยู่ในวงศ์แตง Cucurbitaceae แหล่งกำเนิดในทวีปแอฟริกา นิยมปลูกกันอย่างแพร่หลายในเอเชีย แอฟริกา และแถบทะเลแคริบเบียน [1]
อธิบายพืชพื้นบ้าน มะระขี้นก
พืชไม้เลื้อยชนิดล้มลุก โดยมีรูปร่างคล้ายแตง แต่มีผิวเปลือกขรุขระเป็นคลื่น ผลอ่อนสีเขียว ปลายมนหรือปลายแหลม ขนาดความยาว 20 – 30 เซนติเมตร เถาวัลย์ยาวกว่า 5 เมตร มีใบเรียบเรียงสลับกัน ความกว้าง 4 – 12 เซนติเมตร และมีกลีบลึก แยกออกจากกัน 3 – 7 กลีบ มีทั้งผลและเมล็ด
วิธีการทำน้ำต้ม ยาใช้ภายนอก
สรรพคุณของมะระขี้นก ช่วยในการเจริญอาหาร ช่วยยับยั้งเชื้อ HIV และเสริมภูมิคุ้มกันให้กับร่างกาย โดยเป็นยาใช้สำหรับภายนอก มีวิธีการทำดังต่อไปนี้
- เมล็ดจากผลมะระขี้นกสุก ปริมาณ 30 กรัม โดยการแกะเมล็ด ล้างเนื้อเยื่อสีแดง ที่ห่อหุ้มเมล็ดออก จากนั้นตากให้สะเด็ดน้ำ แล้วทำการกะเทาะเมล็ด ในภาชนะเย็น จะได้เป็นเนื้อมะระสีขาว
- นำเนื้อสีขาวล้างทำความสะอาด เติมน้ำเกลือที่แช่เย็นลงไป ปริมาณ 90 – 100 มิลลิลิตร แล้วนำไปปั่นในเครื่องปั่นแช่เย็น จากนั้นกรองด้วยผ้าขาวบาง ประมาณ 2 – 3 ชั้น จนได้น้ำสีขาวขุ่น
- น้ำสีขาวขุ่น ใช้สำหรับสวนทวารหนัก 10 มิลลิลิตร / ครั้ง เพียงวันละครั้งเท่านั้น
หวานเป็นลมขมเป็น มะระขี้นก ต้มกินดีกับสุขภาพ
ผักพื้นถิ่น ที่มีรสขมโดดเด่น เหมือนกับคำกล่าวที่ว่า “หวานเป็นลมขมเป็นยา” แน่นอนว่ามะระขี้นก มีสรรพคุณการรักษามากมาย มาตั้งแต่สมัยโบราณ จนถึงปัจจุบัน แม้ว่ารับประทานเข้าไป จะไม่อร่อยถูกปากสักเท่าไหร่ แต่รับรองเลยว่าไม่เสียใจ เพราะดีกับสุขภาพร่างกายเป็นอย่างมาก
สรรพคุณรักษาและคุณค่าทางอาหาร
รวมสรรพคุณทางยา ส่งผลดีต่อร่างกาย สามารถช่วยรักษาโรค ดังต่อไปนี้
- รากและเถา : แก้อาการถ่ายบิดเป็นเลือด แก้พิษ รักษาฝีบวมอักเสบ แก้อาการปวดฟัน และแก้ร้อน
- ใบ : รักษาโรคกระเพาะ อาการปวดบิด บรรเทาแผลจากฝีบวมอักเสบ และช่วยขับถ่ายพยาธิ
- ดอก : ดอกสีเหลืองมีรสขม และเย็นจัด ช่วยรักษาโรคบิดได้ดี
- เมล็ด : ช่วยกระตุ้นอารมณ์ทางเพศ ช่วยบำรุงธาตุ และช่วยบำรุงกำลัง
- ผลมะระสด : แก้พิษร้อน อาการร้อนใน ตาบวมแดง บรรเทาแผลบวมเป็นหนอง และฝีอักเสบ
- ผลมะระแห้ง : รักษาอาการจากโรคหิด หรือบรรเทาผิวหนังอักเสบจากตัวหิด
นอกจากการรักษา และบรรเทาอาการจากโรคต่าง ๆ ยังประกอบไปด้วย สารโมมอร์ดิซิน (Momodicine) ช่วยกระตุ้นความอยากอาหาร และกระตุ้นน้ำย่อยในกระเพาะทำงานดี และสารซาแรนติน (Charatin) ช่วยลดน้ำตาลในเลือด และต้านอาการจากโรคเบาหวาน รวมถึงชะลอความผิดปกติของโรคไต
คุณค่าทางอาหาร ในปริมาณ 100 กรัม ให้พลังงานรวม 17 กิโลแคลอรี โดยมีไขมัน 1 กรัม, ไฟเบอร์ 12 กรัม, คาร์โบไฮเดรต 9.8 กรัม, แคลเซียม 3 มิลลิกรัม, โปรตีน 2.9 กรัม, ฟอสฟอรัส 140 มิลลิกรัม, ธาตุเหล็ก 9.4 มิลลิกรัม และวิตามิน A, B, C ซึ่งถูกนำมาบริโภค และใช้รักษาโรค ตั้งแต่หลายพันปีก่อน [2]
มะระขี้นก วิธีกินแบบไหนดี?
แนะนำวิธีการทำมะระขี้นก สามารถทำได้ทั้งอาหารคาว ไม่ว่าจะเป็นเมนู มะระขี้นกยัดไข่ใส่พริก ซอสสมุนไพรมะระขี้นก ผัดฟักทองมะระขี้นก ไข่ขมิ้นทรงเครื่องมะระขี้นก ไข่เจียวมะระขี้นก คั่วมะระขี้นกปลาอินทรี แกงเปรอะผักรวม หรือส้มตำมะระขี้นก และเครื่องดื่มแก้ร้อนมากมาย
- น้ำมะระขี้นกปั่น : นำเมล็ดออก แล้วคั้นน้ำจากผลสด ประมาณ 2 – 3 ผล เติมน้ำเพียงเล็กน้อย และปั่นคั้นเอาแต่น้ำ แนะนำดื่มก่อนอาหาร 3 เวลา เพื่อกระตุ้นการเจริญอาหารได้ดี
- ชามะระขี้นก : แกะเมล็ดออก แล้วหั่นเนื้อเป็นชิ้นเล็ก จากนั้นนำไปตากแห้ง และนำผลแห้งมาชงกับน้ำร้อนเดือด ใช้มะระเพียง 1 – 2 ชิ้น / น้ำ 200 ml. ควรดื่ม 3 เวลาก่อนอาหารเช่นกัน
- น้ำแอปเปิลเขียวมะระขี้นก : นำผักและผลไม้แช่ Baking Soda ล้างน้ำให้สะอาดหลายรอบ เอาเมล็ดของมะระออกก่อน นำทุกอย่างเข้าเครื่องแยกกาก เสร็จแล้วบีบมะนาว เทน้ำใส่ขวดแช่เย็น
- น้ำบีทรูท : กินคู่กับ ต้นอ่อนทานตะวัน และผลไม้รวม ทำเหมือนเมนูน้ำแอปเปิลข้างต้น เพิ่มเติมด้วยหั่นผิวมะกรูด 1 ช้อนชา และคั้นน้ำ จากนั้นนำมะระขี้นก และผลไม้ไปปั่น (ยกเว้นน้ำมะกรูด / น้ำมะนาว) และกรองด้วยกระชอน เก็บใส่ขวดแช่เย็น สำหรับกินบำรุงหลังอาหาร
ที่มา: มะระขี้นกเป็นมากกว่ายาลดไข้ [3]
สรุป มะระขี้นก “Bitter Melon”
มะระขี้นก พืชไม้เลื้อยเขตร้อน รสชาติขมโดดเด่น ถิ่นกำเนิดในแอฟริกา สามารถรับประทานได้ทั้งรากถึงเมล็ด นิยมทำเป็นอาหารคาว และเครื่องดื่มแก้ร้อนผสมผลไม้ รวมถึงมีสรรพคุณทางยาก ใช้รักษาภายในและภายนอก ทั้งรักษาโรคบิด อาการร้อนใน และผิวหนังอักเสบ
อ้างอิง
[1] wikipedia. (October 16, 2024). Momordica Charantia. Retrieved from wikipedia
[2] kapook. (2024). มะระขี้นกสรรพคุณเพียบ. Retrieved from health.kapook
[3] thaiherbalproducts. (February 19, 2024). มะระขี้นกเป็นมากกว่ายาลดไข้. Retrieved from thaiherbinfo
