แซมโบ้ (Sambo) หนึ่งในศาสตร์การต่อสู้ โดยไม่ใช้อาวุธ ที่นำเอากีฬาหลายแขนง มาผสมเข้าด้วยกัน ไม่ว่าจะเป็น ยูโด, ยิวยิตสู, มวยปล้ำ, เทควันโด และกลายมาเป็น ศิลปะการต่อสู้ “Sam-bo” ซึ่งประวัติความเป็นมา รูปแบบ กติกา มีข้อมูลดังต่อไปนี้
นิรุกติศาสตร์ แซมโบ้ ชื่อนี้มาจากไหน
แซมโบ้ เป็นคำภาษารัสเซีย ย่อมาจาก сам озащита б ез о ружия หรือชื่ออังกฤษ SAMozashchita Bez Oruzhiya ที่หมายถึงการป้องกันตัวไร้อาวุธ และเรียกสั้นๆ ว่า “сaмбо” หรือชื่ออื่นๆ เช่น ยูโดก้า หรือแซมบิสต์
การถือกำเนิด แซมโบ้ และบุคคลสำคัญ
ศิลปะการต่อสู้แขนงนี้ ถือกำเนิดขึ้นในยุคที่เรียกว่า สหภาพโซเวียต ช่วงทศวรรษปี ค.ศ. 1920 โดยกลุ่มนักมวยปล้ำ ซึ่งมีบุคคล 2 คน ที่ถูกยกย่องว่าเป็นบิดาผู้ก่อตั้ง ได้แก่ Viktor Spiridonov และ Vasili Oshchepkov โดยมีไทม์ไลน์สำคัญ ดังนี้
- 1938 : ถูกรับรองให้เป็นกีฬาอย่างเป็นทางการ แข่งขันประเภทบุคคลครั้งแรก ในเมืองเซนต์ปีเตอร์สเบิร์ก ในปี 1940 จึงมีการแข่งขันแบบทีม
- 1950 : เปิดตัวในเวทีนานาชาติ ในรายการกระชับมิตร ระหว่างนักสู้โซเวียตและชาวยุโรป
- 1962 : การแข่งขันยูโดชิงแชมป์ยุโรป ทีมโซเวียตได้รับเหรียญ 4 ครั้ง และแชมป์รุ่นเฮฟวีเวต 5 สมัย
- 1964 : การแข่งขันกีฬาโอลิมปิก ประเทศญี่ปุ่น ทีมโซเวียตคว้าเหรียญ และมีการก่อตั้งสหพันธ์ขึ้นในญี่ปุ่น
- 1966 : ถูกยอมรับจาก Federation of Associated Wrestling Styles (FILA) โดยมีรูปแบบการเล่นคล้ายมวยปล้ำ
- 1972 : รายการ International Open Sambo Championship ครั้งแรก ที่เมืองริกา ประเทศลัตเวีย
- 1973 : ชิงแชมป์โลกครั้งแรก ที่กรุงเตหะราน ประเทศอิหร่าน
- 1977 : World Sambo Cup ครั้งแรกที่โอเวียโด ประเทศสเปน
- 1979 : จัดงานครั้งแรกของ Youth World Sambo Championship และ Women's Sambo World Championship
- 1983 : ถูกบรรจุไว้ในรายการ Pan American Games
- 1984 : ก่อตั้งสหพันธ์นานาชาติสมัครเล่น (FIAS) และถูกบรรจุในการแข่งขัน World Games ลอนดอน
ที่มา: Sam-bo history, international rise [1]
สไตล์การเล่น แซมโบ้ ที่สหพันธ์ยอมรับ
กีฬานี้มีรูปแบบแข่งขันหลายประเภท แม้ว่าทั่วไปจะรู้จักแค่ 3 สไตล์ คือ Sport, Combat และ Freestyle แต่ตามที่สหพันธ์ FIAS ยอมรับ ยกตัวอย่างเช่น
Sport
- มีความคล้ายยูโดมากๆ แต่ต่างกันที่กฎบางข้อ อนุญาตให้ใช้เทคนิคล็อกขาแบบดั้งเดิม แต่ห้ามใช้เทคนิคการบีบคอ และมุ่งเน้นไปที่การขัดขวาง การสร้างฐานให้มั่นคง รวมถึงการซับมิชชัน
Combat
- พัฒนาเพื่อกองทัพโดยเฉพาะ รวมรูปแบบโจมตีและการปล้ำ สามารถชก แตะ ศอก และใช้เข่าได้ หรือการเตะแบบฟุตบอล ยกเว้นการล็อกแขนแบบลอย และไม่อนุญาตให้สู้ประชิดตัวเหมือนกับ บราซิลเลียนยิวยิตสู
Freestyle
- ถูกเปิดตัวในปี 2004 โดย American Association เพื่อผู้เล่นยูโดหรือ Jiu-Jitsu โดยอนุญาตให้ใช้ chokeholds และเทคนิคซับมิชชันอื่นๆ ที่ไม่ได้ใช้ในรูปแบบคอมเบท
FCF-MMA
- ได้รับการพัฒนาเมื่อปี 2003 ด้วยการแข่งโดยไม่ใส่ชุดเครื่องแบบดั้งเดิม สวมแค่กางเกงและถุงมือคล้ายมวย แต่แข่งบนเสื่อมวยปล้ำ ไม่ใช่กรงหรือบนเวทีเหมือน MMA ทั่วไป โดยมีการชนะแบบน็อกเอาท์ หรือนับแต้ม
นอกจากนี้ ยังมีอีก 4 สไตล์พัฒนาใหม่ ได้แก่ Self-Defence ฝึกเพื่อป้องกันตัว การเคลื่อนไหว และรับมือกับผู้โจมตี, Concrete เกิดขึ้นในกองทัพอาร์เจนตินา, Special สร้างขึ้นเพื่อกองกำลังพิเศษ และ Beach เล่นอยู่บนทรายหาด
ที่มา: Sam-bo (martial art), Styles [2]
กฎทั่วไป แซมโบ้ ตัดสินกันยังไง
กฎทั่วไปของกีฬานี้ คือการแข่งขันบนเสื่อ และทำคะแนนโดยใช้เทคนิคต่างๆ โดยแบ่งออกเป็น 2 รอบ รอบละ 4 นาที โดยมีเวลาพักเบรก 1 นาที และมีกติกาหลักๆ บางข้อดังนี้
กติกาบางส่วน
- เทคนิค : เช่น การโค่นล้ม, การขว้าง, ล็อกข้อต่อ เป็นต้น
- คะแนน : จะได้รับเมื่อใช้เทคนิคต่อสู้สำเร็จ ใครทำได้มากกว่าชนะ
- บทลงโทษ : การทำฟาวล์ เช่น กัด, จิ้มตา จะทำให้ถูกลงโทษหักคะแนน
- ชัยชนะ : สามารถชนะได้ด้วยคะแนน การยอมแพ้ หรือน็อกเอาท์ [3]
รายการแข่งขัน แซมโบ้ ระดับอินเทอร์เนชันแนล
สหพันธ์สมัครเล่น แซมโบ้ นานาชาติ เป็นองค์กรหลักๆ ในการดูแลกิจกรรมทั่วโลก ซึ่งในปี 1993 แยกออกเป็น 2 องค์กร คือ FIAS ตะวันออก ควบคุมกิจกรรมในรัสเซีย และ FIAS ตะวันตก ควบคุมกิจกรรมในยุโรปตะวันตก และสหรัฐอเมริกา โดยมีทัวร์นาเมนต์สำคัญ เช่น
- European сaмбо Championship
- World сaмбо Championships
- FIAS World Combat сaмбо Championships
- Russian Armed Forces Championships
- World Combat Games
4 รายชื่อแชมป์ แซมโบ้ ที่สร้างชื่อเสียงให้วงการ
ฟีโอดอร์ วลาดิมีโรวิช เอเมเลียเนนโก
- นักสู้รุ่นเฮฟวีเวต แซมบิสต์ และยูโดก้าชาวรัสเซีย ชนะรางวัลมากมาย รวมถึงแชมป์ FIAS World Combat сaмбо Championships ในปี 2002, 2005 และ 2007 ถูกแต่งตั้งเข้าสู่หอเกียรติยศในปี 2012
คาบิบ นูร์มาโกเมดอฟ
- ผู้ครองสถิติแชมป์ UFC รุ่นไลต์เวตยาวนานที่สุด ได้แชมป์ตั้งแต่เมษายน 2018 จนถึงมีนาคม 2021 และรักษาสถิติไม่เคยแพ้ ด้วยผลชนะ 23 ครั้ง โดยชนะน็อก 8 ครั้ง ชนะจากซับมิชชัน 11 ครั้ง และชนะจากคะแนน 10 ครั้ง
อิกอร์ ยากิมอฟ
- นักยูโดก้าชาวรัสเซีย ที่ได้รับการยกย่อง ให้เป็นหนึ่งในบุคคล ที่ประสบความสำเร็จมากสุด ได้รับรางวัลจากรัสเซียชิงแชมป์นานาชาติ 1985 และ 1988 แชมป์แพนอเมริกา 1998 และ 1999 เป็นต้น
โรเซน ดิมิทรอฟ
- นักกีฬาจากบัลแกเรีย ได้รับรางวัล 2 เหรียญทองในปี 2007, 2011 และ 2 เหรียญเงินในปี 2008, 2010 จากรายการชิงแชมป์โลก รวมไปถึงชนะชิงแชมป์ยุโรปในปี 2008 หรือดูประวัติการแข่งย้อนหลังได้ที่ Rosen Dimitrov Fight History - Pro
ที่มา: Famous Sam-bo Champions [4]
สรุป แซมโบ้
แซมโบ้ หนึ่งในศาสตร์กีฬาต่อสู้ ที่ทั่วโลกยอมรับมายาวนาน อีกทั้งยังถือว่าเป็นรูปแบบที่ 3 ของมวยปล้ำสากล ทั้งในรัสเซีย บัลแกเรีย และญี่ปุ่น ที่สามารถพัฒนาได้หลายสเตป โดยเฉพาะนักกีฬายูโด และนักกีฬามวยปล้ำ แถมยังมีหลายสไตล์ให้เล่น ไม่ว่าจะใช้เพื่อป้องกันตัว หรือใช้แข่งขันจริงๆ
อ้างอิง
[1] USA Sambo. (2024). Sam-bo history, international rise. Retrieved from usasambo
[2] Wikipedia. (April 23, 2024). Sam-bo (martial art), Styles. Retrieved from en.wikipedia
[3] Kreedon. (April 30, 2024). Rules. Retrieved from kreedon
[4] Elite. (January 11, 2023). Famous Sam-bo Champions. Retrieved from elitesports