ศิลปะการต่อสู้ (Martial Arts) หรือกีฬาต่อสู้ เป็นระบบและประเพณีการสู้กัน ที่เกิดขึ้นด้วยหลายเหตุผล ไม่ว่าจะเป็น เพื่อป้องกันตัว, ความบันเทิง, โจมตี รวมถึงฝึกจิตวิญญาณ ซึ่งสามารถสืบย้อนไปกลับ ตั้งแต่ยุคก่อนคริสตกาล ไม่น้อยกว่า 3,400 ปี ส่วนข้อมูลเพิ่มเติม เราจะพาไปรู้จัก
คำจำกัดความของ ศิลปะการต่อสู้ คืออะไร
ศิลปะการต่อสู้ มีรากศัพท์จากภาษาจีน-ญี่ปุ่น คือ ศิลปะต่อสู้ “武” และ ศิลปะ “艺” และตามคำบอกกล่าวของ Paul Bowman บอกว่าศิลปะต่อสู้ มีกระแสวัฒนธรรมในสมัยนิยม ในช่วงปี ค.ศ. 1960-1970 จากภาพยนตร์สัญชาติฮ่องกง หรือเทรนด์ chopsocky
นอกจากนี้ ยังมีคำกล่าวจาก John Clements ว่าศิลปะต่อสู้ มาจากภาษาละตินโบราณ ที่เกี่ยวข้องกับเทพเจ้าโรมัน และยังถูกใช้อ้างถึง ต้นกำเนิดของการสู้ในยุโรป ในช่วงต้นคริสต์ศักราช 1550
ซึ่งคำจำกัดความของ Martial Arts ถูกใช้เรียกศาสตร์จากเอเชียตะวันออก จนถึงปี 1970 ก่อนที่นักเขียนหลายคน โต้แย้งว่าคำเรียกระบบการต่อสู้ น่าจะเหมาะกว่าศิลปะต่อสู้ เนื่องจากศาสตร์บางประเภท ไม่เคยเป็นศิลปะต่อสู้มาก่อน
ประวัติศาสตร์ ศิลปะการต่อสู้ ฉบับเข้าใจง่าย
- ศิลปะต่อสู้ที่เชื่อว่าเก่าแก่ที่สุด คือ กาลาริปปายัตตุ ของอินเดีย อายุราวๆ 2,000 ปี ก่อนคริสตกาล
- ศตวรรษที่ 3 ก่อนคริสตกาล ศาสตร์ต่อสู้เอเชีย อย่างเช่น กังฟู, ยูโด, เทควันโด ส่วนศาสตร์ต่อสู้ยุโรปและตะวันออก อย่างเช่น มวยปล้ำ, มวยสากล ถือกำเนิดขึ้น
- ในศตวรรษที่ 6 ก่อนคริสตกาล ศิลปะต่อสู้กรีก-จีน เริ่มมีอิทธิพลต่อกัน
- เริ่มใช้ระบบต่อสู้ครั้งแรก ในราชวงศ์โจวของจีน 1,046-256 ปี ก่อนคริสตกาล
- ถึงศตวรรษที่ 6 ศาสตร์การสู้แพร่กระจายไปยังญี่ปุ่น และภูมิภาคอื่นของเอเชีย
- ในศตวรรษที่ 17 และ 18 ศาสตร์การสู้แพร่กระจายไปสู่ยุโรป และอเมริกา
ที่มา: Tracing the Origins of Martial Arts: From Ancient Greece to China [1]
ศิลปะการต่อสู้ ยุคดั้งเดิมเป็นยังไง
รากฐานเชื่อมโยงกับวัฒนธรรม สืบทอดมายาวนาน มักมีหลักการแบบองค์รวม เน้นทั้งทักษะ, จิตใจ, พฤติกรรม, การให้ความเคารพ, การปฏิบัติทางวัฒนธรรม เช่น โค้งคำนับคู่ต่อสู้, เครื่องแต่งกายโบราณ, พิธีไหว้ครู เป็นต้น
ในบางศาสตร์ อาจไม่มีกฎอะไรเลย สามารถโจมตีได้ทุกแบบเพื่อให้ชนะ ซึ่งคู่ต่อสู้มีโอกาสเสียชีวิตได้ ยกตัวอย่างการต่อสู้เก่าแก่ของโลก ยกตัวอย่างเช่น
- แทคยอน (50 ปีก่อนคริสตกาล)
- กาลริปยัตตุ (1,000 ปีก่อนคริสตกาล)
- แพนเครชัน (2,000 ปีก่อนคริสตกาล)
- ซูไหวเจียว (2,697 ปีก่อนคริสตกาล)
- มัลละ-ยุดดา (3,000 ปีก่อนคริสตกาล)
- มวยสากล (ไม่ต่ำกว่า 3,000 ปีก่อนคริสตกาล)
- มวยปล้ำ (ไม่ต่ำกว่า 2,000 ปีก่อนคริสตกาล) [2]
ระบบการต่อสู้ ยุคสมัยใหม่เป็นยังไง
กีฬาต่อสู้ยุคใหม่ อาทิเช่น คราฟมากา, บราซิลเลียนยิวยิตสู และ MMA หัวใจหลักคือการป้องกัน ทั้งบนสนามและนำไปใช้ได้จริง มีหลักสูตรที่ยืดหยุ่น ผสมผสานหลายด้าน เน้นต่อสู้ระยะใกล้ มีการแข่งขัน และองค์ประกอบหลัก ดังนี้
- อุปกรณ์ : ได้แก่ อุปกรณ์ป้องกัน เช่น ถุงมือ, หมวก, ที่ป้องกันขาหนีบ และอุปกรณ์ฝึกซ้อม เช่น กระสอบทราย, หุ่นจำลอง, อาวุธจำลอง เป็นต้น
- เทคนิค : มีทั้งเทคนิคเฉพาะ และเทคนิคผสมผสาน รวมเข้ากับกลยุทธ์ต่างๆ
- วิธีฝึก : การเตรียมพร้อมกล้ามเนื้อ, วินัยทางจิตใจ, ประลอง เป็นต้น
- ประเภท : ต่อสู้แบบยืน, ต่อสู้ระยะประชิด, ต่อสู้ผสมผสาน
- ต้นกำเนิด : ส่วนใหญ่มาจากญี่ปุ่น, เกาหลีใต้, ประเทศจีน, บราซิล และพัฒนาขึ้นเพื่อใช้ในสถานการณ์จริง [3]
รูปแบบ ศิลปะการต่อสู้
รูปแบบของ ศิลปะกีฬาการต่อสู้ แยกออกเป็น 2 แบบหลักๆ คือ การสู้แบบมีอาวุธ ทั้งแบบสั้น-ยาว เช่น ดาบ, ไม้เท้า, กระบี่กระบอง, ธนู, กระบอง, มีด, เชือก เป็นต้น และการสู้ด้วยมือเปล่า ใช้ร่างกายเป็นอาวุธ เช่น ต่อย, เตะ, ใช้เข่า, ศอก, เหวี่ยง เป็นต้นโดยเมื่อรวมกัน จะได้ออกมาเป็นอีก 1 แบบ คือ การสู้ด้วยอาวุธ + มือเปล่า
ศิลปะการต่อสู้ แห่งภูมิภาคเอเชีย-ยุโรป
ศิลปะต่อสู้เอเชีย ยกตัวอย่างเช่น
- ประเทศจีน
- เส้าหลินกังฟู (Shaolin kung fu)
- หวิงชุน (Wing Chun)
- ไทชิ (Taichi)
- หงเฉวียน (Hung Kuen)
- ปาจีเฉียน (Bajiquan)
- ซันดะ (Sanda)
- ประเทศเกาหลี
- ฮับกิโด (Hapkido)
- คุมโด (Kumdo)
- เทควันโด (Taekwondo)
- ซูบัก (Subak)
- ฮวารังโด (Hwa Rang Do)
- ซีรึม (Ssireum)
- ฮันมูโด (Hanmudo)
- ทังซูโด (Tang Soo Do)
- ประเทศญี่ปุ่น
- กัตกา (Gatka)
- โชโตกัน (Shotokan)
- โบจุสึ (Bajutsu)
- บูจินกัน (Bujinkan)
- อิไอโด (Iaido)
- เคนจุตสึ (Kenjutsu)
- เก็นเซย์ริว (Gensei-ryū)
- คิกบ็อกซิ่งญี่ปุ่น (Japanese kickboxing)
- เคียวคุชิน (Kyokushin)
- ไทโด (Taidō)
- คิวโด (Kyūdō)
- ไอคิโด (Aikido)
- อื่นๆ
- คราฟมากา (Krav Maga)
- ทังต้า (Thang-Ta)
- บุธธาน (Butthan)
- อังกัมโปรา (Angampora)
- คุชติ (Kushti)
- มวยปล้ำมองโกเลีย (Mongolian wrestling)
ศิลปะต่อสู้อาเซียน ยกตัวอย่างเช่น
- โบกาตอร์ (Bokator)
- สิลัมบัม (Silambam)
- เลธเว่ย (Lethwei)
- บานเชย์ (Banshay)
- กระบี่กระบอง (Krabi–krabong)
- มวยโบราณ (Muay Boran)
- เลิศฤทธิ์ (Lerdrit)
- ปองยี่ ถิง (Pongyi thaing)
- อาร์นิส (Arnis)
- ปันจักสีลัต (Pencak silat)
- คูราช (Kurash)
- ตารุง เดราจัต (Tarung Derajat)
- หยอหยาน (Yaw-Yan)
- โววีนัม (Vovinam)
- บันโด (Bando)
ศิลปะต่อสู้ยุโรป ยกตัวอย่างเช่น
- มวยปล้ำสวิส (Schwingen)
- บาร์ทิตสึ (Bartitsu)
- คานเดอคอมแบท (Canne de combat)
- ซาวาเต้ (Savate)
- เยอรมันยิวยิตสู (German Ju-Jutsu)
- ซิสเตมา (Systema)
ศิลปะการต่อสู้ แห่งภูมิภาคอเมริกา-แอฟริกา
ศิลปะต่อสู้อเมริกา ยกตัวอย่างเช่น
- บราซิลเลียนยิวยิตสู (Brazilian jiu-jitsu)
- คาโปเอร่า (Capoeira)
- อเมริกันเคนโป (American Kenpo)
- ชูริริว (Shuri-ryū)
- จูจิตสูวงกลมเล็ก (Small Circle JuJitsu)
- ฮูกาฮูกา (Huka-Huka)
- คาจูเคนโบ (Kajukenbo)
- จีตคุนโด (Jeet Kune Do)
- ลูตาลิฟร์ (Luta Livre)
- วาเล่ตูโด (Vale Tudo)
ศิลปะต่อสู้แอฟริกา ยกตัวอย่างเช่น
- ดัมเบ (Dambe)
- ดันเมีย (Danmyé)
- มอเรนจี้ (Moraingy)
- การต่อสู้ด้วยไม้ของงูนิ (Nguni stick-fighting)
- เอ็นโกโล (N'golo)
- ทาห์ติบ (Tahtib)
ศิลปะต่อสู้โอเซียเนีย ยกตัวอย่างเช่น
- ลิมาลามา (LimaLama)
- เมาราเกา (Mau Rakau)
- คอรีดา (Coreeda)
สรุป ศิลปะการต่อสู้
ศิลปะการต่อสู้ เป็นหนึ่งในประวัติศาสตร์กีฬา อายุไม่น้อยกว่า 3,400 ปีก่อนคริสต์ศักราช ที่คงอยู่และมีวิวัฒนาการไม่เคยหยุด ซึ่งปัจจุบัน มีทั้งสไตล์ดั้งเดิมที่อนุรักษ์ไว้ และสไตล์โมเดิร์นที่พัฒนาใหม่ พร้อมด้วยกลยุทธ์และซิกเนเจอร์เฉพาะตัว รวมมากกว่า 180 รูปแบบศาสตร์ต่อสู้ทั่วโลก
อ้างอิง
[1] Worcester Judo. (May 12, 2023). Tracing the Origins of Martial Arts: From Ancient Greece to China. Retrieved from worcesterjudo
[2] Oldest.org. (2023-2024). 7 Oldest Martial Arts in The World. Retrieved from oldest
[3] Gym Desk. (July 7, 2023). Martial Arts: History, Definition, Categories. Retrieved from gymdesk
